معرفی جامع رشته علوم آزمایشگاهی

۱) معرفی رشته علوم آزمایشگاهی

رشته علوم آزمایشگاهی یکی از رشته های محبوب دفترچه انتخاب رشته تجربی 99 می باشد، این رشته، قطعا برای تشخیص، درمان و همچنین پیشگیری از بیماری‌های مختلف به پزشکان، کمک شایانی کرده است.
زمینه فعالیت این رشته بیشتر در ارتباط با آنالیز آزمایشگاهی خون و مایعات بافتهای بدن است.
افرادی که از رشته علوم آزمایشگاهی فارغ التحصیل می‌شوند، میتوانند با آزمایش های بیوشیمیایی و هماتولوژی، پزشک را در تشخیص بیماری های مختلف یاری کنند.
درکشورما ایران؛ دوره کارشناسی پیوسته علوم آزمایشگاهی از سال ۱۳۴۷ در دانشگاه‌های تهران، شیراز، اصفهان، تبریز، اهواز و… تاسیس گردید، اما این رشته پس از انقلاب فرهنگی به صورت کاردانی و کارشناسی ناپیوسته در آمد.
قبل از انقلاب اسلامی نیز این رشته، به صورت کارشناسی دایر بود و بعد از آن در مقطع کاردانی و همچنین دکترای حرفه ای نیز دانشجو می‌پذیرفت.

در این رشته به موازات پیشرفت علوم پزشکی و گسترش دامنه روش‌های تشخیصی تجهیزات آزمایشگاهی نیز، بسیار پیشرفت کرده است به‌ طوری که امروزه فارغ التحصیلان این رشته از دستگاه های الکترونیکی و اتوماتیک بسیار دقیق و حساس، برای انجام آزمایشات مختلف بهره می‌گیرند.

۲) وظایف یک متخصص علوم آزمایشگاهی

به طور کلی، فارغ التحصیلان این رشته، با نمونه برداری از نمونه های بیولوژیکی مثل ادرار، خون و غیره، آماده سازی نمونه ها و انجام آزمایش‌های متفاوت مانند؛ هماتولوژی، میکروبیولوژی، بیوشیمی و … سعی در پیدا کردن علل بیماری و نقوص سیستم‌ ایمنی بدن انسان هستند.
همچنین این کارشناسان می‌توانند در آزمایشگاه مسئول بخش های تخصصی مختلف هورمون شناسی، نمونه برداری، بیوشیمی و… نیز بشوند.
در ادامه تعدادی از وظایف مهم یک کارشناس علوم آزمایشگاهی را باهم مطالعه می‌کنیم:

• نمونه گیری و خون گرفتن به شکل صحیح
• شناختن آزمایشات اورژانس و داشتن اطلاعات کافی از نحوه مراقبت بیمار هنگام نمونه گیری
• رعایت بهداشت هنگام کار به طور کامل
• تذکر شرایط لازم برای انجام آزمایشات مختلف به بیمار
• سرعت عمل و دقت بالا
• ارائه نتایج و نمودار آزمایش در قالب گزارش به پزشکان متخصص

۳) سختی کار علوم آزمایشگاهی

یکی از مشکلات و سختی‌های این رشته، کار کردن در محیطی می‌باشد که ذرات آلوده در آن محل زیاد می‌باشد، مثل ذرات عفونی، میکروبی، قارچ‌ها، عوامل شیمیایی و سرطان زا، ترشحات بدن انسان و …
گرچه این مجموعه‌ای که به آن اشاره شد برای تمام آزمایشگاه ها صادق نیست ولی اغلب آن ها به نتچار این مشکل را دارند، برای همین رعایت نکات ایمنی وبهداشتی در آزمایشگاه، ضامن حفظ سلامتی کارکنان آن می‌باشد.

۴) بازارکار رشته علوم آزمایشگاهی در ایران

رشته علوم آزمایشگاهی نیز مانند بیشتر رشته های گروه علوم پزشکی و پیراپزشکی بازار کار مناسب و خوبی دارد، افردی که در این رشته تحصیل می کنند، می توانند در بیمارستان‌ها، آزمایشگاه ها و مراکز درمانی مشغول به فعالیت شوند.
در ادامه لیستی از محل کار متخصصان علوم آزمایشگاهی را با هم مطالعه می‌کنیم:

• آزمایشگاه‌های بالینی بیمارستان های دولتی و خصوصی
• آزمایشگاه‌های تشخیص طبی خصوصی و غیر خصوصی
• آزمایشگاه‌های مراکز بهداشتی درمانی
• شرکت های پخش فراورده‌های بیولوژیکی و آزمایشگاهی
• مراکز تحقیقاتی و آموزشی
• کارخانه‌های تولید وسایل و مواد آزمایشگاهی
• سازمان انتقال خون
• پزشکی قانونی

راه اندازی آزمایشگاه

فارغ التحصیلان مقطع دکتری علوم آزمایشگاهی، اجازه راه‌اندازی آزمایشگاه در گرایش تخصصی خود را دارند.
بنابراین افرادی که قصد تاسیس آزمایشگاه دارند، در ابتدا باید در یکی از رشته های پاتولوژی و علوم آزمایشگاهی مدرک دکتری حرفه‌ای را داشته باشند، در ادامه بعد از کمیسیون قانونی، موافقت اصولی و مجوز دریافت می‌شود.
پس از این تاییدیه، اشخاص حقیقی و حقوقی با شرایط زیر می توانند به تاسیس آزمایشگاه بپردازند:
تابعیت جمهوری اسلامی ایران
دکتری تخصصی آسیب شناسی بالینی و تشریحی جهت آزمایشگاه آسیب شناسی بالینی و تشریحی
دکتری تخصصی آسیب شناسی بالینی جهت آزمایشگاه آسیب شناسی بالینی
دکتری تخصصی آسیب شناسی تشریحی جهت آزمایشگاه آسیب شناسی تشریحی
دکتری تخصصی عمومی علوم آزمایشگاهی
دکتری حرفه ای علوم آزمایشگاهی
اشخاص حقوقی نیز می توانند در قالب شرکت های تعاونی خدمات بهداشتی- درمانی و در مناطق مورد نیاز دانشگاه ، متقاضی باشند و حداقل نصف به علاوه یک نفر از موسسان ، باید مدارک علوم آزمایشگاهی داشته باشند.

این موارد، تنها جهت زمینه سازی و آشنایی با اصول تاسیس آزمایشگاه تشخیص پزشکی برای شما بیان شده و طبیعتا راه اندازی یک آزمایشگاه به همین چند مورد محدود نمی شود.

۵) درامد کارشناسان و متخصصان علوم آزمایشگاهی

قطعا با توجه به محل کاری که افراد فارغ التحصیل علوم ازمایشگاهی در آن مشغول به کار هستند حقوق آن‌ها متفاوت می باشد ولی به طور کلی حقوق یک کارشناس علوم آزمایشگاهی بین ۲تا۴ میلیون تومان در ماه می باشد.
البته همانطور که گفته شد، دارندگان مدرک دکتری رشته علوم آزمایشگاهی، امکان تاسیس آزمایشگاه (پس از اخذ مجوز های لازم و طی کردن مراحل قانونی) را دارند.
جالب است بدانید که میزان درآمد فارغ التحصیلان رشته علوم ازمایشگاهی درکشور آمریکا ،حدودا ۶۱ هزار دلار در سال می‌باشد.

۶) رتبه مورد نیاز برای قبولی در رشته علوم آزمایشگاهی 

اکثر دانشگاه های علوم پزشکی کشور هر سال بین ۱۵ الی ۳۵ نفر از داوطلب های کنکور تجربی را در این رشته پذیرش می‌کنند، بر این اساس سالانه حدود ۱۴۰۰-۱۶۰۰ نفر در دانشگاه های دولتی روزانه، ظرفیت مازاد، پردیس و… از طریق کنکور سراسری ثبت نام می کنند.
دانش آموزان منطقه یک و دو، برای قبولی در این رشته به صورت روزانه به رتبه کشوری زیر ۹۰۰۰ و رتبه منطقه زیر۲۵۰۰ نیاز دارند.

۷) دروس رشته علوم آزمایشگاهی

ـ دروس عمومی

مبانی نظری اسلام
اخلاق اسلامی
انقلاب اسلامی
تاریخ و تمدن اسلامی
آشنایی با منابع اسلامی
جمعیت و تنظیم خانواده
ادبیات فارسی
زبان عمومی
تربیت بدنی ۱ و ۲

ـ دروس پایه

فیزیک عمومی و آزمایشگاه فیزیک عمومی
فیزیولوژی نظری و فیزیولوژی عملی
فیزیک حیاتی
شیمی عمومی و آزمایشگاه شیمی عمومی
بافت شناسی نظری و آزمایشگاه بافت شناسی
بیوشیمی عمومی و آزمایشگاهی بیوشیمی عمومی
بهداشت عمومی و اپیدمیولوژی
روانشناسی عمومی
زیست شناسی سلولی و مولکولی
کامپیوتر
آناتومی نظری
آناتومی عملی
آمار حیاتی

ـ دروس اختصاصی

بیوشیمی پزشکی۱ و آزمایشگاه بیوشیمی پزشکی۱
اصول ایمنی و حفاظت در آزمایشگاه
خون شناسی۱ و آزمایشگاه خون شناسی۱
میکروب شناسی عمومی و آزمایشگاه میکروب شناسی عمومی
اصول فنی و نگهداری تجهیزات آزمایشگاهی
انگل شناسی۱ (کرم ها) و آزمایشگاه انگل شناسی۱
ایمونوهماتولوژی و آزمایشگاه ایمونوهماتولوژی
ایمنی شناسی پزشکی و آزمایشگاه ایمنی شناسی پزشکی
هورمون شناسی و آزمایشگاه هورمون شناسی
ویروس شناسی پزشکی و آزمایشگاه ویروس شناسی پزشکی
قارچ شناسی پزشکی و آزمایشگاه قارچ شناسی پزشکی
انگل شناسی ۲ (تک یاخته و حشره شناسی پزشکی) و آزمایشگاه انگل شناسی ۲
خون شناسی ۲ و آزمایشگاه خون شناسی ۲
آسیب شناسی عمومی و آزمایشگاه آسیب شناسی عملی
اصول مدیریت و قوانین آزمایشگاه
روش های کنترل کیفی در آزمایشگاه های بالینی
بیوشیمی پزشکی ۲ و آزمایشگاه بیوشیمی پزشکی ۲
باکتری شناسی پزشکی و آزمایشگاه باکتری شناسی پزشکی –
فارماکولوژی
آشنایی با بیماری های داخلی
سم شناسی و آزمایشگاه سم شناسی
ژنتیک پزشکی
سمینار
متون انگلیسی و ترمینولوژی پزشکی

۸) ادامه تحصیل در رشته علوم ازمایشگاهی

افرادی که در مقطع کارشناسی علوم آزمایشگاهی فارغ‌التحصیل می‌شوند برای ادامه تحصیل در کارشناسی ارشد می توانند در گرایش های شیمی بالینی، خون شناسی، انگل شناسی، میکروب شناسی و ویروس شناسی، قارچ شناسی، ژنتیک انسانی، بیوتکنولوژی، فیزیولوژی، ایمونولوژی شناسی، فیزیک پزشکی و… به ادامه تحصیل بپردازند.
همچنین بعد از فارغ التحصیلی کارشناسی ارشد می توانند، با شرکت در آزمون دکترا در مقطع دکترا نیز ادامه تحصیل دهند.

۹) جمع بندی مقاله 

رشته علوم ازمایشگاهی، رشته نسبتا پرطرفداری محسوب می‌شود، چرا که قبولی در دانشگاه های روزانه، مثل پزشکی، سخت و پررقابت نیست.
از طرفی دیگر امکان اشتغال و رشد کاری خوبی دارد و همانطور که گفته شد متخصصان این رشته می‌توانند اقدام به بازگشایی آزمایشگاه شخصی کنند.
اما نباید ریسک های این رشته را دست کم گرفت، چرا که کار کارشناسان و متخصصان رشته علوم آزمایشگاهی، در محیط نسبتا آلوده می‌باشد، برای همین دقت بالا در حفظ اصول بهداشتی
در این محیط از اهمیت بالایی برخوردار است.
در این مقاله سعی شد توضیحات جامعی در مورد این رشته، به شما داوطلبان کنکور تجربی داده شود، شما می‌توانید نظرات و سوالات خود را ذیل همین پست با ما در میان بگذارید و در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی دکتر یعقوبی، با ما تماس بگیرید.